Θυρεοειδής και Διατροφή: Επηρεάζει η διατροφή τον θυρεοειδή;

Ο θυρεοειδής αδένας αποτελεί έναν από τους βασικότερους ενδοκρινείς αδένες του ανθρώπινου οργανισμού, βρίσκεται στο μπροστινό τμήμα του λαιμού και παράγει τρεις βασικές ορμόνες:

• Τη θυροξίνη (Τ4)
• Την τριιωδοθυρονίνη (Τ3)
• Την καλσιτονίνη (CT)

Η ποσότητα των ορμονών που παράγει ο θυρεοειδής ελέγχεται μια περιοχή που βρίσκεται στον εγκέφαλο και λέγεται υπόφυση. Η υπόφυση παράγει και τη θυρεοειδοτρόπο ορμόνη (TSH), που μέσω της κυκλοφορίας του αίματος μεταφέρεται στον θυρεοειδή αδένα και ρυθμίζει την παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών (Τ4, Τ3, CT) .

Σε περιπτώσεις διαταραχών του θυρεοειδή αδένα, μπορεί να έχουμε παραγωγή μικρότερης ποσότητας ορμονών από αυτή που είναι απαραίτητη, με αποτέλεσμα να αυξάνονται στο αίμα τα επίπεδα της TSH. Όταν παράγει μεγαλύτερη ποσότητα ορμονών, ελαττώνονται τα επίπεδα TSH. 

Λειτουργία Θυρεοειδή Αδένα

Ο θυρεοειδής επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό ολόκληρο τον οργανισμό μας καθώς συμβάλλει στη ρύθμιση:

• Του βασικού μεταβολισμού
• Της καρδιακής λειτουργίας
• Του γαστρεντερικού συστήματος
• Της θερμοκρασίας του σώματος
• Του νευρικού συστήματος

Επιπλέον, έχει βρεθεί πως οι διαταραχές του θυρεοειδή έχουν επίδραση και στην ψυχολογική κατάσταση του ατόμου, αυξάνοντας τις πιθανότητες εμφάνισης άγχους, κατάθλιψης, αυξημένων επιπέδων στρες κ.α.

Συχνές Παθήσεις του Θυρεοειδή Αδένα

Οι διαταραχές και παθήσεις του θυρεοειδή διακρίνονται σε δύο κατηγορίες:

Ανατομικές παθήσεις λόγω μεγέθους και σύστασης του θυρεοειδούς:

Βρογχοκήλη (διόγκωση του αδένα)

Όζοι του θυρεοειδούς (διογκώσεις του ιστού του θυρεοειδή)

Λειτουργικές παθήσεις του θυρεοειδούς λόγω τρόπου λειτουργίας:

Υποθυρεοειδισμός (παράγει μεγάλες ποσότητες ορμονών)

Υπερθυρεοειδισμός (παράγει μικρές ποσότητες ορμονων)

Αιτίες διαταραχών θυρεοειδή

Οι αιτίες που προκαλούν τις διαταραχές του θυρεοειδή ποικίλουν ανάλογα την κατηγορία και το είδος της πάθησης (κληρονομικά αίτια, τοξικές ουσίες περιβάλλοντος, στρες κ.α.). 

Σημαντικός, ωστόσο, παράγοντας αποτελεί και η διατροφή καθώς η έλλειψη ή το πλεόνασμα συγκεκριμένων θρεπτικών ουσιών όπως ιώδιο, βιταμίνη D, σελήνιο, βιταμίνη B12 κ.α. μπορεί να πυροδοτήσουν ή να εντείνουν τα συμπτώματα.

Συμπτώματα διαταραχών του θυρεοειδή

Τα συμπτώματα ποικίλουν ανάλογα με τη διαταραχή με κυριότερα από αυτά να είναι:

Βρογχοκήλη: αίσθηση σφιξίματος στον λαιμό, βραχνάδα, βήχας και σε πιο σοβαρές περιπτώσεις δυσκολία αναπνοής ή/και κατάποσης.

Υπερθυρεοειδισμός: Τα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού ποικίλουν από άτομο σε άτομο, ωστόσο μερικά γενικά συμπτώματα που έχουν παρατηρηθεί είναι:

• Απώλεια βάρους
• Ταχυκαρδία
• Άγχος, εκνευρισμός
• Τρέμουλο στα άκρα
• Εφίδρωση 
• Διαταραχές έμμηνου κύκλου για τις γυναίκες
• Διόγκωση θυρεοειδή αδένα
• Αδυναμία
• Διαταραχές ύπνου
• Διαταραχές στην περιοχή των ματιών (ξηρότητα, ερεθισμός κ.α.)

Υποθυρεοειδισμός: Τα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού ποικίλουν από άτομο σε άτομο, ωστόσο μερικά γενικά συμπτώματα που έχουν παρατηρηθεί είναι:

• Αύξηση βάρους
• Βραδυκαρδία
• Ευαισθησία στο κρύο
• Ξηροδερμία 
• Τριχόπτωση
• Υψηλή χοληστερόλη
• Δυσκοιλιότητα
• Βραχνάδα
• Συμπτώματα κατάθλιψης

Θυρεοειδής και διατροφή

Η διατροφή είναι σημαντικός παράγοντας για την εύρυθμη λειτουργία του θυρεοειδή αδένα. Τα τρία βασικά συστατικά που παίζουν σημαντικό ρόλο στην παραγωγή των ορμονών του θυρεοειδή, το ιώδιο, το σελήνιο και ο ψευδάργυρος, προσλαμβάνονται από τη διατροφή. Φυσικά, όπως, σε όλες τις λειτουργίες του οργανισμού η πρόσληψη μεμονωμένων συστατικών δεν σημαίνει και απαραίτητα αποφυγή των ελλείψεων καθώς για να απορροφηθούν πλήρως και να τελέσουν την «αποστολή» τους χρειάζονται και τους κατάλληλους συνδυασμούς με βιταμίνες και ιχνοστοιχεία.

Ιώδιο

Το ιώδιο βρίσκεται στο έδαφος και στο θαλασσινό νερό. Η ημερήσια συνιστώμενη πρόσληψη ιωδίου για τους ενήλικες άνδρες και γυναίκες έχει τεθεί στα 150 γραμμ. Οι κυριότερες πηγές ιωδίου είναι το επιτραπέζιο αλάτι, τα οστρακοειδή, τα ψάρια, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα αυγά και ορισμένα φρούτα και λαχανικά ανάλογα με την περιεκτικότητα ιωδίου που περιέχει το έδαφος που γίνεται η καλλιέργειά τους.

Το επιτραπέζιο αλάτι, ωστόσο, μπορεί να μας προσφέρει ολόκληρη την ημερήσια πρόσληψη, με ένα κουταλάκι του γλυκού να περιέχει 310 γραμμ. ιώδιο, όταν η συνιστώμενη είναι 150 γραμμ.

Tip: Χρειάζεται προσοχή στην κατανάλωση ιωδίου καθώς τόσο η έλλειψη όσο και η υπερβολική πρόσληψη μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα. Προσπαθήστε, επίσης, να λαμβάνετε το ιώδιο από τις διατροφικές πηγές και όχι μόνο από το επιτραπέζιο αλάτι, καθώς η υπερπρόσληψη αλατιού ενδέχεται να προκαλέσει καρδιαγγειακά προβλήματα, υπέρταση κ.α.

Σελήνιο

Το σελήνιο είναι ένα μέταλλο με ισχυρή αντιοξειδωτική δράση. Προσλαμβάνεται αποκλειστικά μέσω της διατροφής και λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας του θυρεοειδή έναντι των ελεύθερων ριζών που προκαλούν το οξειδωτικό στρες. Συμβάλλουν επίσης στην παραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών.

Καλές διατροφικές πηγές σεληνίου είναι:

• Ξηροί καρποί: καρύδια Βραζιλίας (Brazilian nuts)
• Ζωικά προϊόντα: κρέας, πουλερικά, ψάρια και θαλασσινά
• Δημητριακά ολικής άλεσης: βρώμη, καστανό ρύζι, κινόα 
• Γαλακτοκομικά
• Λαχανικά: μανιτάρια portobello και shiitake
• Τόφου

Tip: Οι βιταμίνες C, Α και Ε αυξάνουν την απορρόφηση σεληνίου ενώ τα βαριά μέταλλα, όπως ο υδράργυρος και τα φυτικά οξέα μειώνουν την απορρόφησή του.

Ψευδάργυρος

Ο ψευδάργυρος είναι ακόμη ένα ιχνοστοιχείο που συμμετέχει ενεργά στη σύνθεση των ορμονών του θυρεοειδή και προσλαμβάνεται από τη διατροφή μας. Η ανεπάρκεια ψευδαργύρου φαίνεται να σχετίζεται με την εμφάνιση υποθυρεοειδισμού. Είναι πολύ σημαντικό η διατροφή μας να καλύπτει την ημερήσια συνιστώμενη πρόσληψη – 9.4 γραμμ. για τους άντρες και 7.5 γραμμ. για τις γυναίκες.

Οι βασικότερες πηγές ψευδαργύρου:

• Το μοσχαρίσιο συκώτι
• Τα πουλερικά
• Το αυγό
• Τα φιστίκια
• Η λεκιθίνη της σόγιας
• Ο μαϊντανός
• Τα φασόλια και το καλαμπόκι
• Τα όσπρια
• Τα προϊόντα ολικής άλεσης

Tip: Ο ψευδάργυρος που προέρχεται από ζωικής προέλευσης τρόφιμα απορροφάται καλύτερα από αυτόν που περιέχεται στις φυτικές, καθώς τα φυτικά οξέα φαίνεται ότι μειώνουν την απορρόφησή του.

Θρεπτικά συστατικά που επηρεάζουν τη λειτουργία του θυρεοειδή

Πρόκειται για τις ουσίες που φαίνεται να διαταράσσουν τη διαθεσιμότητα ιωδίου στον θυρεοειδή αδένα περιορίζοντας την ομαλή παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών και φυσικά προσλαμβάνονται από τη διατροφή. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα σταυρανθή λαχανικά όπως μπρόκολο, λάχανο, λαχανάκια Βρυξελλών, κουνουπίδι κ.α. καθώς και τα προϊόντα σόγιας όπως γάλα σόγιας, τόφου κ.α. Βέβαια να σημειωθεί πως σύμφωνα με έρευνες για να υπάρχει άμεση συσχέτιση της κατανάλωσής τους με αλλαγές στα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών πρέπει να καταναλώνονται σε πολύ μεγάλη ποσότητα, γεγονός βέβαια που στην καθημερινότητα ενός ανθρώπου είναι σχεδόν αδύνατο να πραγματοποιηθεί. Συνεπώς, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας.

Γλουτένη και θυρεοειδής

Σύμφωνα με έρευνες, οι ασθενείς που πάσχουν από κοιλιοκάκη, ένα αυτοάνοσο που οφείλεται στη δυσανεξία στη γλουτένη, σχετίζεται με αυξημένο επιπολασμό TH και αντίστροφα για αυτό και οι ερευνητές προτείνουν την εξέταση των ασθενών με αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα να ελέγχονται και για κοιλιοκάκη. Ωστόσο, δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής επαρκή στοιχεία για την υιοθέτηση δίαιτας χωρίς γλουτένη σε ασθενείς που πάσχουν από διαταραχές του θυρεοειδούς. Η κατανάλωση, βέβαια, δημητριακών ολικής άλεσης, συστήνεται χάρη στα υψηλά ποσοστά θρεπτικών συστατικών που περιέχουν μεταξύ των οποίων και το σελήνιο.

Υπάρχει ειδική διατροφή για τις διαταραχές του θυρεοειδή;

Στην ερώτηση που δέχομαι πολύ συχνά για το αν υπάρχει ειδική διατροφή για τις παθήσεις του θυρεοειδούς, η απάντηση είναι πως δεν υπάρχει μια γενική δίαιτα ή πλάνο διατροφής για το σύνολο των παθήσεων του θυρεοειδή. Τα προγράμματα διατροφής είναι πλήρως εξατομικευμένα και δημιουργούνται για τον κάθε ασθενή ξεχωριστά, αφού πρώτα ο διατροφολόγος-διαιτολόγος κάνει λήψη πλήρους ιστορικού. 

Αν χρειάζεσαι οποιαδήποτε βοήθεια μη διστάσεις να επικοινωνήσεις μαζί μου εδώ!

Αν θέλεις να μάθεις τα πάντα για την υγιεινή διατροφή ακολούθησε με στο Instagram ή κάνε like στη σελίδα μου στο Facebook.